Kinh tế - xã hội 2021-2025: Nền tảng vững chắc cho giai đoạn tăng trưởng mới

Vượt khó, giữ vững ổn định và tăng trưởng

Tại cuộc họp của Thủ tướng Chính phủ với Hội đồng Tư vấn chính sách chiều ngày 17/12, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đã có báo cáo đánh giá tình hình kinh tế - xã hội năm 2025 và cả nhiệm kỳ 2021–2025.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết ngay từ đầu nhiệm kỳ, đất nước phải đối mặt với bối cảnh thế giới biến động phức tạp, bất định và khó lường. Đại dịch COVID-19, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột quân sự, bất ổn khu vực cùng với các chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn đã tác động sâu rộng đến Việt Nam.

Ở trong nước, khó khăn và thách thức là chủ yếu khi nền kinh tế chịu tác động kép từ các yếu tố bất lợi bên ngoài và những vấn đề nội tại tích tụ nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ. Thiên tai, bão lũ diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất và đời sống người dân.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã bám sát sự lãnh đạo của Đảng, tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp trên tất cả các lĩnh vực. Việc thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả đại dịch đã giúp nền kinh tế phục hồi nhanh. Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại là những trọng tâm xuyên suốt.

Trong hai năm cuối nhiệm kỳ, Chính phủ tập trung triển khai mạnh mẽ cuộc "cách mạng" về tổ chức bộ máy, xây dựng và thực hiện các nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị, điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng năm 2025 lên từ 8% trở lên, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển mới.

Cập nhật đến ngày 15/12/2025, dự kiến có 22/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu của giai đoạn 2021-2025 đạt và vượt, trong đó toàn bộ các chỉ tiêu về xã hội, an sinh xã hội đều vượt kế hoạch; riêng năm 2024 và 2025 đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu đề ra.

Những điểm nhấn

Về tăng trưởng kinh tế và ổn định vĩ mô, tăng trưởng GDP năm 2025 ước đạt khoảng 8%, bình quân 5 năm đạt 6,3%. Nếu không tính năm 2021 chịu tác động nặng nề của đại dịch, tăng trưởng giai đoạn 2022-2025 đạt bình quân 7,2%, vượt mục tiêu đề ra.

GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, tăng 1,4 lần so với năm 2020, đưa Việt Nam vào nhóm nước thu nhập trung bình cao. Lạm phát được kiểm soát tốt, duy trì dưới 4% trong suốt nhiệm kỳ, riêng năm 2025 khoảng 3,5%.

Thu ngân sách nhà nước đến giữa tháng 12/2025 đạt khoảng 2,47 triệu tỉ đồng, vượt hơn 25% dự toán và tăng mạnh so với cùng kỳ. Cơ cấu thu theo hướng bền vững, chủ yếu từ sản xuất, kinh doanh. Trong khi đó, ngân sách vẫn dành nguồn lực lớn để miễn, giảm, gia hạn thuế, phí với tổng quy mô khoảng 1,1 triệu tỷ đồng trong cả giai đoạn.

Chi ngân sách được cơ cấu lại theo hướng tiết kiệm chi hành chính, tăng chi cho đầu tư phát triển và an sinh xã hội. Tỷ lệ chi đầu tư phát triển tăng lên khoảng 32-33% tổng chi ngân sách. Bội chi và nợ công được kiểm soát trong ngưỡng an toàn.

Thị trường tài chính phát triển ổn định; thị trường chứng khoán được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp trong năm 2025. Kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt trên 920 tỷ USD, xuất siêu hơn 21 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 2025 đạt trên 4,15 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 32% GDP.

3 đột phá chiến lược được triển khai quyết liệt. Trong nhiệm kỳ, Quốc hội đã thông qua hơn 180 luật, nghị quyết; Chính phủ ban hành 820 nghị định, đây là con số cao nhất từ trước đến nay. Nhiều tồn tại kéo dài nhiều năm được xử lý, trong đó có việc cơ cấu lại 5 ngân hàng yếu kém và tháo gỡ vướng mắc cho hàng nghìn dự án tồn đọng.

Hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đột phá với hơn 3.500 km cao tốc, hoàn thành mục tiêu đường ven biển và nhiều công trình năng lượng, văn hóa, xã hội quy mô lớn.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội tiếp tục có bước tiến rõ nét. Chỉ số phát triển con người (HDI) tăng 18 bậc, chỉ số hạnh phúc tăng mạnh. Các chính sách giáo dục, y tế, an sinh xã hội được triển khai đồng bộ, trong đó tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 1,3% vào năm 2025.

Công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy được triển khai quyết liệt, giảm mạnh đầu mối, tinh giản 145.000 biên chế, tiết kiệm hàng chục nghìn tỉ đồng mỗi năm cho ngân sách.

Thách thức và định hướng thúc đẩy tăng trưởng

Bên cạnh kết quả đạt được, báo cáo của Bộ Tài chính cũng chỉ rõ nhiều khó khăn, thách thức. Đó là áp lực điều hành kinh tế vĩ mô còn lớn; tăng trưởng vẫn phụ thuộc nhiều vào tín dụng; một số thị trường như bất động sản, vàng diễn biến phức tạp. Các động lực tăng trưởng mới cần thêm thời gian để phát huy hiệu quả.

Bước sang năm 2026, bối cảnh thế giới tiếp tục tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tuy nhiên, Việt Nam có nhiều thuận lợi khi các nghị quyết đột phá phát huy hiệu quả, các dự án hạ tầng chiến lược được triển khai đồng bộ và bộ máy chính quyền địa phương hai cấp đi vào vận hành.

Quốc hội đã đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 từ 10% trở lên, GDP bình quân đầu người đạt 5.400–5.500 USD, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Chính phủ xác định các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, trong đó ưu tiên hoàn thiện thể chế, giữ vững ổn định vĩ mô, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, phát triển hạ tầng chiến lược, nguồn nhân lực chất lượng cao và bảo đảm an sinh xã hội.