Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) 2024, đại diện một số DN, ngân hàng đã trình bày quan điểm về tầm quan trọng của TTCK trong việc huy động vốn của DN; đồng thời, đưa ra những kiến nghị, đề xuất với lãnh đạo bộ, ban, ngành để thị trường này phát triển đồng bộ, minh bạch và bền vững.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển TTCK năm 2024 (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
Kênh huy động vốn không thể thiếu
Tại hội nghị, trình bày báo cáo tóm tắt về tình hình TTCK Việt Nam năm 2023 và triển vọng 2024, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Thị Chân Phương cho biết:
Năm 2023, thị trường tiếp tục khẳng định vai trò kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Mặc dù, chịu ảnh hưởng từ khó khăn trong nước và thế giới, nhưng hoạt động huy động vốn qua TTCK vẫn ghi nhận nhiều khởi sắc với tổng giá trị huy động vốn đạt 418.271 tỷ đồng, tăng 33,5% so 2022.
Diễn biến TTCK phản ánh kỳ vọng tích cực của thị trường về triển vọng kinh tế và hoạt động của các DN. Cùng với tình hình phục hồi của nền kinh tế, chỉ số TTCK Việt Nam tăng 12,2% so năm trước, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN huy động vốn qua TTCK.
“Năm 2024 - sẽ là thời điểm tạo dựng cơ sở cho sự phát triển TTCK trong trung và dài hạn, góp phần thực hiện nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội năm 2024”, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông tin.
Về phía Ngân hàng Nhà nước, Phó thống đốc Phạm Thanh Hà nhận định, sự phát triển của TTCK có vai trò, ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Thị trường hỗ trợ các DN huy động vốn từ phát hành trái phiếu, cổ phiếu, đáp ứng được nhu cầu vốn cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh.
Để cùng chung tay, hỗ trợ sự phát triển của TTCK năm 2024 và thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong và ngoài nước, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa để điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ và giải pháp chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi tăng trưởng kinh tế bền vững.
Thị trường chứng khoán - kênh huy động vốn không thể thiếu đối với doanh nghiệp
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: Chính phủ luôn bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của các nhà đầu tư, chủ thể có liên quan trên TTCK; mong muốn TTCK Việt Nam, dù còn khá trẻ nhưng sẽ phát triển lành mạnh, bền vững, tiến kịp, đi cùng thế giới; đồng thời mong muốn cùng chung sức, đồng lòng để tăng tốc phát triển TTCK trong năm 2024 và bứt phá trong năm 2025.
Thủ tướng nhấn mạnh:
“TTCK Việt Nam là một loại thị trường bậc cao, một cấu phần quan trọng của thị trường tài chính nói riêng và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta nói chung, là một kênh đầu tư linh hoạt, hấp dẫn; kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho DN; góp phần quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu nền kinh tế, cổ phần hóa DNNN, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội”.
Tại Hội nghị, ông Tổng giám đốc Vingroup Nguyễn Việt Quang cho rằng, là một trong những tập đoàn tư nhân đa ngành nghề lớn nhất Việt Nam, sớm hướng tới những chuẩn mực quốc tế khắt khe nhất, với quyết tâm xây dựng một thương hiệu Việt có uy tín, đẳng cấp cao trên thị trường quốc tế, Vingroup đã tham gia TTCK Việt Nam từ rất sớm. Sự phát triển của Vingroup ngày hôm nay - luôn có sự đồng hành của các kênh huy động vốn đa dạng, trong đó TTCK đóng vai trò rất lớn.
Trong 17 năm có mặt trên TTCK Việt Nam, Vingroup đã đạt được một số lợi ích như quản trị chuyên nghiệp và minh bạch hơn; huy động vốn; quảng bá hình ảnh, thương hiệu DN được nhà đầu tư trong và ngoài nước biết đến nhiều hơn…
“TTCK là kênh huy động vốn không thể thiếu đối với DN. Năm 2024, Vingroup cũng có kế hoạch huy động vốn, thông qua kênh tín dụng trong và ngoài nước cùng với phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu trong và ngoài nước”, ông Quang cho biết thêm.
Nhân dịp này, để TTCK tiếp tục là kênh huy động vốn hiệu quả cho DN, hoàn thiện hơn nữa, đại diện Vingroup đề xuất Chính phủ, cơ quan quản lý tiếp tục nghiên cứu và có các giải pháp để TTCK Việt Nam sớm được nâng hạng; rà soát và hoàn thiện các văn bản pháp luật hiện tại, nghiên cứu và ban hành quy định về sản phẩm tài chính mới để thu hút các nhà đầu tư, phát triển thị trường.
Đồng quan điểm, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Quân đội (MBBank) Lưu Trung Thái cho biết, trên cơ sở báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đại diện MBBank đồng tình với các giải pháp để thúc đẩy sự phát triển theo chiều sâu và tăng khả năng tiếp cận vốn của DN.
Tuy nhiên, theo ông Thái, năm 2023, như báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, giá trị niêm yết tăng khoảng 56.000 tỷ đồng – con số còn khá khiêm tốn so tiềm năng, nhu cầu của DN.
Do đó, để tăng khả năng tiếp cận vốn cho các DN tốt trên thị trường, MBBank đã đề xuất Chính phủ, cơ quan có thẩm quyền một số kiến nghị sau.
Thứ nhất, tăng khả năng tiếp cận vốn cho các DN tốt trên thị trường bằng cách, phân loại và xếp hạng độc lập các DN niêm yết theo các tiêu chí ngành, hiệu quả hoạt động, để tăng sức mạnh thương hiệu, thị phần trong ngành, minh bạch thông tin, thúc đẩy các DN lớn, DN tiềm năng tham gia TTCK; đồng thời, áp dụng các chuẩn mực quốc tế và thông lệ quốc tế như các nguyên tắc quản trị công ty tốt nhất của OECD cho các DN niêm yết - giúp họ có thể tiếp cận vốn thông qua thị trường tốt hơn.
Thứ hai, tiến tới nâng hạng thị trường với một số vấn đề chính như nội lực của chúng ta quan trọng, do đó chất lượng hàng hóa trong thị trường là quan trọng. Khi chất lượng thị trường tốt, giá trị cao, thì các nhà đầu tư nước ngoài đến đây để tìm kiếm lợi nhuận, tìm kiếm cơ hội đầu tư ở Việt Nam. Do đó, chất lượng thị trường và quan trọng hơn là kiện toàn Trung tâm Thanh toán bù trừ (CCP) - điểm mấu chốt khi cả FTSE và MSCI đều coi đây là nút thắt trong việc nâng hạng thị trường. Việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, liên quan đến sở hữu nước ngoài.
Thứ ba, tăng cường ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý và giám sát; nghiên cứu các hệ thống triển khai giám sát tự động, kết nối với hệ thống dữ liệu và các cơ quan như thuế, cơ quan giám sát của ngân hàng và giám sát tài chính quốc gia, tăng khả năng giám sát và chất lượng hoạt động của các DN trên thị trường.
Cuối cùng là cung cấp hệ thống công nghệ và dữ liệu để tăng khả năng số hóa, tiếp cận để các nhà đầu tư và công chúng xử lý thời gian phát hành, thời gian đầu tư được tiết kiệm thời gian hơn.
BIDV là ngân hàng tiên phong trong các hoạt động phát triển xanh và bền vững, cùng chung tay xanh hóa nền kinh tế (Ảnh: BIDV)
Chuyển đổi xanh và tài chính xanh
Từ góc nhìn ngân hàng, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) Lê Ngọc Lâm bày tỏ quan tâm nhiều tới các giải pháp đầu tư cho tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh và tài chính xanh.
Theo ông Lâm, tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã đưa ra cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 và tái khẳng định cam kết này - tại Hội nghị COP27 và COP28.
Để thực hiện cam kết này, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, các định hướng, đề án, giải pháp đầu tư cho tăng trưởng và chuyển đổi xanh.
Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nhu cầu vốn cần cho phát triển xanh tại Việt Nam từ năm 2022 - 2040 lên tới 368 tỷ USD. Trên thế giới, trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu vốn đầu tư cho tăng trưởng bền vững. Tại các quốc gia đã thành công trong chuyển đổi và tăng trưởng xanh khu vực châu Âu, tỷ trọng phát hành trái phiếu xanh, xã hội và bền vững (GSS) chiếm đến 50 - 60% tổng quy mô tài chính xanh. Tỷ trọng này, tại khu vực châu Á cũng đã đạt khoảng 30 - 35%.
Trong tham luận trình bày tại hội nghị, ông Lâm cho biết, trước xu hướng phát triển chung của thế giới, cũng như định hướng của Chính phủ, BIDV đã xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn 2030, đặt mục tiêu trở thành ngân hàng Net Zero vào năm 2050.
Theo đó, BIDV đã triển khai chiến lược phát triển bền vững, trên toàn bộ các mặt hoạt động của ngân hàng. Trong đó, thành lập đơn vị chuyên biệt để nghiên cứu, xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển bền vững và thực hành ESG tại BIDV; xây dựng các khung tài chính bền vững, theo tiêu chuẩn quốc tế, áp dụng cho cả hoạt động cấp tín dụng, huy động vốn và quản lý rủi ro; đồng thời, xây dựng các định hướng và chính sách cấp tín dụng liên quan đến ESG.
Cụ thể, BIDV đã chuyển dịch cơ cấu cho vay, theo hướng giảm dần các ngành gây phát thải carbon cao như nhiệt điện than, hướng đến không còn dư nợ nhiệt điện than vào năm 2035; kiểm soát giới hạn tín dụng đối với các ngành thép, xi măng, phân bón; tư vấn, hỗ trợ các DN chuyển đổi công nghệ, giảm phát thải khí nhà kính; khuyến khích DN đầu tư cho tăng trưởng xanh, thông qua ban hành các sản phẩm tín dụng xanh trong lĩnh vực dệt may, điện mặt trời áp mái, giao thông xanh… với các ưu đãi về lãi suất, chính sách tài sản đảm bảo và tỷ giá.
Đến hết năm 2023, BIDV là một trong các tổ chức cấp tín dụng xanh lớn nhất thị trường với tổng dư nợ đạt 71.000 tỷ đồng, tăng 11% so 2022. Trong đó, lĩnh vực năng lượng sạch, năng lượng tái tạo với dư nợ là 57.000 tỷ đồng/1.600 dự án của 1.300 khách hàng.
Cơ cấu nguồn vốn tài trợ cho tín dụng xanh của BIDV, bao gồm nguồn vốn từ tiền gửi, vay các tổ chức tài chính trong nước, quốc tế, nguồn vốn ủy thác.
Năm 2023, BIDV đã mở ra kênh huy động vốn mới, làm tiền đề gia tăng năng lực cung ứng vốn xanh cho nền kinh tế, thông qua phát hành trái phiếu xanh. Đợt phát hành với quy mô 2.500 tỷ đồng trái phiếu theo chuẩn trái phiếu xanh - của Hiệp hội Thị trường vốn quốc tế (ICMA), đưa BIDV trở thành ngân hàng đầu tiên phát hành trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn quốc tế, tại thị trường trong nước.
Để triển khai phát hành, BIDV đã chủ động nghiên cứu các thông lệ, nguyên tắc trái phiếu xanh quốc tế. Nhờ sự tư vấn kỹ thuật của World Bank, Chương trình hỗ trợ kỹ thuật của NHNN, Sổ tay hướng dẫn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, BIDV đã xây dựng Khung trái phiếu xanh theo chuẩn ICMA và đạt định hạng rất cao của Moody's. Đây là yếu tố quan trọng để xác lập thành công của đợt phát hành. Trong vòng 2 tháng sau phát hành, BIDV đã giải ngân hết vốn trái phiếu tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo và giao thông bền vững.
Việc triển khai phát hành trái phiếu xanh, đã khẳng định chiến lược phát triển bền vững của BIDV và mong muốn, đóng góp cùng Chính phủ thực hiện cam kết - đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Tuy nhiên, trong phần tham luận của mình tại hội nghị, ông Lâm cho rằng:
“Trong quá trình triển khai, BIDV nhận thấy hiện chưa có các cơ chế, chính sách tạo động lực rõ nét cho DN phát hành và nhà đầu tư trái phiếu xanh. Do vậy, trong thời gian tới, để khuyến khích phát triển thị trường trái phiếu xanh, thông qua đó, thu hút nguồn vốn đầu tư cho Việt Nam, BIDV đề xuất Chính phủ một số kiến nghị như sau.
i/Hoàn thiện các khuôn khổ pháp lý liên quan đến trái phiếu xanh, bao gồm quy định phân loại - xác nhận dự án xanh quốc gia để áp dụng các chính sách khuyến khích, cần xem xét sự tương đồng giữa các tiêu chí xanh của Việt Nam, các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này, giúp thuận tiện cho DN trong việc triển khai dự án, thu hút đầu tư trong và ngoài nước, theo cùng hệ quy chuẩn.
ii/Xem xét quy định các tiêu chí xanh, bao gồm các cấp độ tương ứng với các mức độ ưu đãi về chính sách khác nhau. Khi đó, DN phát hành trái phiếu xanh, có thể tiếp cận dần với các chính sách ưu đãi, cũng như tạo lập được các mục tiêu/động lực để đạt tới sự tăng trưởng bền vững; đồng thời ban hành các hướng dẫn cho hoạt động phát hành và báo cáo sau phát hành trái phiếu xanh, trong đó xem xét đến các quy định đặc thù giữa hoạt động của tổ chức tín dụng và tổ chức kinh tế.
iii/Hỗ trợ, khuyến khích DN chuyển đổi xanh và phát hành trái phiếu xanh, thông qua việc tiếp tục nghiên cứu, mở rộng các chính sách hỗ trợ DN phát hành trái phiếu xanh như hỗ trợ chi phí phát hành, ưu đãi thuế…; đẩy mạnh việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực về môi trường; thúc đẩy công tác tuyên truyền, khuyến khích DN thực hiện chuyển đổi xanh.
iiii/Khuyến khích các nhà đầu tư tham gia đầu tư trái phiếu xanh: Xem xét, ban hành các chính sách ưu đãi đủ lớn để khuyến khích nhà đầu tư mua trái phiếu (ví dụ ưu đãi về hạn mức tín dụng, thuế đánh trên lợi suất đầu tư…); nâng cao nhận thức về trách nhiệm của các nhà đầu tư đối với phát triển bền vững, cộng đồng và xã hội…
Hải Minh
